Continuous Cover Forestry – model trwałego leśnictwa
W prestiżowym czasopiśmie Forest Ecosystems ukazała się publikacja dotycząca modelu trwałego leśnictwa, której współautorem jest prof. UPP dr hab. Janusz Szmyt z Katedry Hodowli Lasu.
Continuous Cover Forestry (CCF) - bo o ten model chodzi - to model gospodarki leśnej opartej na zasadach ekologicznych, środowiskowych i biologicznych. Definicja tego rodzaju gospodarki leśnej znacznie różni się w poszczególnych krajach, choć sama koncepcja zazwyczaj obejmuje szereg wspólnych założeń i zasad. Najważniejszym założeniem CCF jest wymóg wykluczenia lub ograniczenia praktyki wielkopowierzchniowych zrębów zupełnych na rzecz bardziej przyjaznych dla środowiska, selektywnych metod pozyskiwania drewna i naturalnej regeneracji lasu.
W ostatnich dekadach na ten model leśnictwa zwrócono uwagę w wielu państwach w różnych regionach świata traktując go jako zestaw narzędzi do zrównoważonego rozwoju gospodarki leśnej, ochrony lasów oraz łagodzenia zmian klimatycznych. To właśnie ten model leśnictwa zaproponowano jako kluczowe podejście do zarządzania zasobami leśnymi w celu dostosowania lasów do nowych i nieznanych warunków środowiskowych wynikających z bezprecedensowego tempa zachodzących zmian klimatycznych.
W opracowanej niedawno Strategii leśnej UE na 2030 r. stwierdzono, że zręby zupełne powinny być „stosowane tylko w należycie uzasadnionych przypadkach”, a sama strategia promuje „tworzenie lub utrzymywanie na poziomie drzewostanu lub krajobrazu zróżnicowanych genetycznie i funkcjonalnie lasów mieszanych, zwłaszcza z większą ilością drzew liściastych i liściastych”. W podobny sposób model ten promowany jest w Strategii na rzecz różnorodności biologicznej UE na 2030 r.
W kontekście zastosowań modelu CCF w odniesieniu do różnych ekosystemów leśnych i wyzwań środowiskowych, właściwym jest uwzględnienie historycznego tła jak i wczesnych początków tej koncepcji zarządzania lasami w Europie. Zrozumienie kontekstu historycznego pomaga bowiem docenić, w jaki sposób praktyki CCF ewoluowały w Europie, pod wpływem różnych kultur, regionów i postępu technologicznego. W literaturze przedmiotu prezentowanej w artykule istnieją częste odniesienia do drugiej połowy XIX wieku, kiedy to debata publiczna skupiała się na negatywnych konsekwencjach praktyk związanych z modelem leśnictwa surowcowego czy też rolniczego.
Celem artykułu jest (1) ponowne zbadanie historycznych czynników i początków modelu CCF, (2) ustalenie, jaki wpływ mają te czynniki na współczesną debatę na temat modelu leśnictwa trwałego oraz (3) analiza, jakie wnioski możemy z wyciągnąć w kwestiach związanych z szerszym wprowadzaniem tego modelu gospodarki leśnej w różnych uwarunkowaniach regionalnych i krajowych.
Zachęcamy również studentów do zapoznania się z początkami i historią modelu leśnictwa trwałego (CCF), który to model znajduje coraz większe zainteresowanie leśników również w naszym kraju. Jak to w leśnictwie często się zdarza, kontekst historyczny jest bardzo ważny przy wypracowywaniu i wprowadzaniu nowych zasad zarządzania zasobami leśnymi.
Zapraszamy do lektury!
Link do artykułu: https://doi.org/10.1016/j.fecs.2025.100348